Trong thời đại mà dữ liệu là “vàng”, việc biết cách kể một câu chuyện thông qua dữ liệu đang trở thành kỹ năng không thể thiếu. Data Storytelling và 4 cách khắc phục lỗi hiệu quả chính là chìa khóa giúp bạn biến những con số khô khan thành những câu chuyện hấp dẫn, dễ hiểu và thuyết phục. Nhưng làm thế nào để làm chủ nghệ thuật này và tránh những lỗi thường gặp? Hãy cùng theo dõi qua bài viết dưới đây.

Định nghĩa chi tiết về Data Storytelling

Data Storytelling là nghệ thuật kết hợp dữ liệu, hình ảnh và câu chuyện để truyền tải thông điệp một cách rõ ràng và thuyết phục. Không chỉ là việc trình bày số liệu khô khan, Data Storytelling giúp người đọc hiểu sâu hơn và cảm nhận ý nghĩa thực sự đằng sau các con số.

Vai trò trong truyền đạt thông điệp

• Kết nối cảm xúc và dữ liệu: Thay vì chỉ liệt kê số liệu, việc kết hợp câu chuyện tạo ra sự đồng cảm và gắn kết với người xem.
• Giúp ra quyết định dễ dàng hơn: Một câu chuyện được xây dựng tốt từ dữ liệu sẽ giúp người nhận thông tin nắm bắt nhanh chóng và dễ dàng đưa ra quyết định.
• Tăng sự thuyết phục: Khi dữ liệu được minh họa qua câu chuyện, thông điệp trở nên đáng tin cậy hơn và tạo được sức ảnh hưởng mạnh mẽ hơn.

Lưu ý quan trọng khi triển khai Data Storytelling

• Hiểu rõ đối tượng mục tiêu: Ai sẽ đọc câu chuyện? Họ quan tâm đến điều gì?
• Tập trung vào thông điệp chính: Đừng nhồi nhét quá nhiều thông tin, hãy làm nổi bật điểm chính yếu.
• Sử dụng hình ảnh minh họa: Biểu đồ, infographic hay video ngắn sẽ giúp dữ liệu trở nên trực quan hơn.
• Giữ nội dung ngắn gọn và dễ hiểu: Tránh các thuật ngữ phức tạp, hãy sử dụng ngôn từ gần gũi, dễ tiếp cận.

>> Tìm hiểu: Data Storytelling - “Hô biến” các con số khô khan thành nội dung hấp dẫn

Những lỗi thường gặp trong Data Storytelling

Lựa chọn dữ liệu không phù hợp

Khi kể chuyện bằng dữ liệu, một sai lầm nghiêm trọng khác là việc sử dụng những thông tin không liên quan hoặc không đúng trọng tâm. Ví dụ, để giải thích sự tăng trưởng doanh số, nhưng lại đưa vào quá nhiều dữ liệu về chi phí vận hành mà không giải thích mối liên kết giữa chúng.

• Dấu hiệu dễ nhận biết: Câu chuyện bị rời rạc, không có sự nhất quán giữa các phần. Khán giả không hiểu được thông điệp vì dữ liệu không hỗ trợ rõ ràng cho câu chuyện.
• Hậu quả: Thông tin bị loãng, người nghe cảm thấy không được tôn trọng khi buộc phải tiếp nhận những nội dung không liên quan.

Không tạo được kết nối cảm xúc với khán giả

Một lỗi khác thường thấy trong Data Storytelling là câu chuyện chỉ tập trung vào các con số khô khan mà không có bất kỳ yếu tố cảm xúc nào. Khi bạn chỉ trình bày dữ liệu theo kiểu máy móc mà không gắn nó với các vấn đề thực tế hoặc các giá trị mà khán giả quan tâm, họ sẽ cảm thấy khó đồng cảm và dễ mất hứng thú.

• Dấu hiệu dễ nhận biết: Khán giả tỏ ra lãnh đạm, không đặt câu hỏi hay tham gia vào cuộc thảo luận sau khi bài trình bày kết thúc.
• Hậu quả: Dữ liệu, dù chính xác và đầy đủ, vẫn không để lại ấn tượng mạnh mẽ hoặc thuyết phục người nghe.

Trình bày dữ liệu không trực quan

Một trong những vấn đề phổ biến nhất trong Data Storytelling là việc dữ liệu được trình bày dưới dạng quá phức tạp hoặc kém trực quan. Nhiều người mắc lỗi khi đưa toàn bộ dữ liệu thô vào một báo cáo hoặc bài trình bày mà không qua xử lý. Các con số chỉ được liệt kê dưới dạng bảng hoặc danh sách dài dòng, khiến người xem cảm thấy bối rối và không biết đâu là thông tin quan trọng cần chú ý.

• Dấu hiệu dễ nhận biết: Khán giả tỏ ra mất tập trung, không hiểu nội dung, hoặc thường xuyên phải đặt câu hỏi về ý nghĩa của các con số trong suốt buổi trình bày.
• Hậu quả: Thông điệp chính bị lu mờ, thậm chí dẫn đến việc hiểu sai dữ liệu.

>> Tìm hiểu: Phân biệt Data Visualization và Data Storytelling

Thiếu cấu trúc câu chuyện rõ ràng

Data Storytelling không chỉ đơn thuần là trình bày dữ liệu, mà cần có một câu chuyện logic dẫn dắt khán giả từ vấn đề đến giải pháp. Tuy nhiên, nhiều người không chú ý đến việc xây dựng cấu trúc câu chuyện, dẫn đến bài thuyết trình rối rắm, các phần nội dung không gắn kết với nhau.

• Dấu hiệu dễ nhận biết: Bài trình bày không có sự mạch lạc, chuyển tiếp giữa các phần nội dung không rõ ràng. Khán giả thường xuyên phải hỏi “Tại sao bạn lại đưa thông tin này vào?” hoặc “Thông tin này liên quan gì đến vấn đề chính?”.
• Hậu quả: Khán giả dễ nhầm lẫn hoặc thậm chí rút ra kết luận sai lầm từ dữ liệu được trình bày

Cách khắc phục lỗi hiệu quả trong Data Storytelling

Sử dụng công cụ trực quan hóa hiện đại

Hiện nay, có rất nhiều công cụ hỗ trợ trực quan hóa dữ liệu hiện đại như Tableau, Power BI, hoặc Google Data Studio. Những công cụ này cho phép bạn tạo ra các biểu đồ, bảng biểu với thiết kế chuyên nghiệp, dễ hiểu và có tính tương tác cao..

Tuy nhiên, biểu đồ nên được thiết kế với màu sắc đơn giản, tránh lạm dụng quá nhiều tông màu gây rối mắt. Các số liệu quan trọng cần được làm nổi bật bằng màu sắc hoặc kiểu chữ khác biệt. Khi sử dụng công cụ hiện đại, bạn vừa giúp khán giả dễ tiếp cận thông tin hơn vừa thể hiện được sự chuyên nghiệp trong cách trình bày. Đây là một trong những cách khắc phục lỗi hiệu quả trong Data Storytelling và được rất nhiều tổ chức, doanh nghiệp,... lựa chọn.

Tập trung vào thông điệp cốt lõi

Một trong những bí quyết quan trọng để kể chuyện dữ liệu hiệu quả là tập trung vào thông điệp chính. Nếu không, hãy mạnh dạn loại bỏ những dữ liệu không cần thiết. Thay vì đưa ra hàng loạt các con số, bạn nên chọn ra những số liệu tiêu biểu và gắn chúng với bối cảnh cụ thể. Cách làm này không chỉ giúp khán giả dễ hiểu mà còn khiến thông điệp chính trở nên rõ ràng và thuyết phục hơn.

Kết hợp câu chuyện với cảm xúc và dữ liệu

Kể chuyện bằng dữ liệu không có nghĩa là chỉ trình bày các con số một cách khô khan. Một câu chuyện hiệu quả cần kết hợp giữa yếu tố dữ liệu và cảm xúc. 

Sự kết nối cảm xúc giúp khán giả cảm thấy gần gũi và đồng cảm hơn với câu chuyện bạn kể. Khi người nghe cảm thấy liên quan hoặc thấy được giá trị trong câu chuyện, họ sẽ dễ dàng ghi nhớ và hành động dựa trên thông điệp mà bạn truyền tải. Đó chính là sức mạnh của việc kết hợp dữ liệu với yếu tố cảm xúc trong Data Storytelling.

>> Xem thêm:  Kể chuyện bằng dữ liệu (Data Storytelling) có khó không? 4 bước kể chuyện bằng dữ liệu

Kiểm tra và nhận phản hồi từ khán giả

Đừng bao giờ coi việc kể chuyện bằng dữ liệu là một quá trình một chiều. Trước khi chính thức trình bày, bạn nên thử nghiệm với một nhóm nhỏ khán giả hoặc đồng nghiệp để nhận phản hồi. Họ có thể giúp bạn phát hiện những phần nội dung chưa rõ ràng hoặc chỉ ra những điểm có thể gây hiểu lầm.

Dựa vào phản hồi, bạn có thể điều chỉnh cách trình bày, thêm bớt nội dung hoặc thay đổi cách sắp xếp để tối ưu hóa bài thuyết trình.

Data Storytelling và 4 cách khắc phục lỗi hiệu quả không chỉ giúp bạn trình bày dữ liệu một cách sinh động mà còn là bước đệm để nâng cao kỹ năng phân tích và truyền tải thông điệp. Một câu chuyện được xây dựng đúng cách sẽ tạo ra sự kết nối mạnh mẽ giữa dữ liệu và cảm xúc của người nghe.

Nếu bạn muốn học sâu hơn về cách phân tích dữ liệu, hãy tham gia ngay các khóa học về phân tích dữ liệu tại Học viện MCI. Với chương trình học chuyên sâu, thực tế cùng đội ngũ giảng viên tận tâm, bạn sẽ trang bị được kỹ năng để làm chủ dữ liệu trong công việc và cuộc sống. Đăng ký ngay hôm nay để bắt đầu hành trình làm chủ dữ liệu của bạn!

Thông tin liên hệ: 

• Website: www.mcivietnam.com
• Tư vấn khóa học: 0352.433.233
• Tư vấn đào tạo doanh nghiệp: 0988.228.745
• Trụ sở: 23 Lê Văn Lương, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội
• Cơ sở: 59 Cao Thắng, Phường 3, Quận 3, Hồ Chí Minh