Làm thế nào để đảm bảo rằng phần mềm được phát triển đúng yêu cầu và đạt chất lượng cao? Đó chính là nhiệm vụ của SDLC - Vòng đời phát triển phần mềm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu SDLC là gì, cách thức hoạt động của nó và các mô hình khác nhau giúp tối ưu hóa quy trình phát triển phần mềm. Hãy cùng khám phá để nắm bắt những kiến thức quan trọng này!

Vòng đời phát triển phần mềm SDLC là gì

Vòng đời Phát triển Phần mềm (SDLC) là một quy trình giúp các nhóm phát triển thiết kế và xây dựng phần mềm chất lượng cao, tiết kiệm chi phí và thời gian. SDLC nhằm mục tiêu giảm thiểu rủi ro dự án thông qua việc lập kế hoạch chi tiết, đảm bảo phần mềm đáp ứng được kỳ vọng của khách hàng từ giai đoạn sản xuất đến khi đưa vào sử dụng. 

Phương pháp này chia quy trình phát triển phần mềm thành các bước cụ thể, giúp dễ dàng phân công, hoàn thành và đo lường hiệu quả công việc.

SDLC là gì?

SDLC hoạt động như thế nào 

SDLC vận hành bằng cách giảm thiểu chi phí phát triển phần mềm, đồng thời nâng cao chất lượng và rút ngắn thời gian sản xuất. Để đạt được các mục tiêu này, SDLC tuân theo một kế hoạch chi tiết nhằm tránh những cạm bẫy phổ biến trong các dự án phát triển phần mềm. Kế hoạch bắt đầu bằng việc đánh giá các hệ thống hiện có để xác định các điểm yếu.

Sau đó, nó xác định yêu cầu cho hệ thống mới và tiếp tục xây dựng phần mềm qua các giai đoạn: phân tích, lập kế hoạch, thiết kế, phát triển, thử nghiệm và triển khai. 

Một điểm quan trọng nữa là việc nhấn mạnh vào giai đoạn thử nghiệm. Với bản chất lặp đi lặp lại của SDLC, việc đảm bảo chất lượng mã ở mỗi vòng lặp là vô cùng cần thiết. Nhiều tổ chức thường bỏ qua khâu thử nghiệm, nhưng tập trung đúng mức vào việc này có thể giúp họ tiết kiệm đáng kể thời gian, công sức và chi phí. 

Cách SDLC hoạt động

Các giai đoạn của vòng đời phát triển phần mềm

Giai đoạn 1: Lập kế hoạch và phân tích yêu cầu

Lập kế hoạch là bước khởi đầu quan trọng trong quá trình phát triển phần mềm. Trong giai đoạn này, các nhà phát triển tiến hành phân tích yêu cầu dựa trên thông tin từ khách hàng, các cuộc khảo sát của bộ phận bán hàng và thị trường. Kết quả của phân tích này sẽ hình thành nền tảng cho dự án. 

Lập kế hoạch và phân tích yêu cầu

Giai đoạn 2: Xác định yêu cầu

Trong bước này, tất cả các yêu cầu cần thiết cho phần mềm được xác định rõ ràng và nhận được sự phê duyệt từ khách hàng, các nhà phân tích thị trường, và các bên liên quan. Quá trình này sử dụng SRS (Tài liệu đặc tả yêu cầu phần mềm), một tài liệu quan trọng xác định tất cả các yếu tố cần phải được triển khai và hoàn thiện trong suốt dự án.

Giai đoạn 3: Thiết kế kiến trúc

SRS cung cấp tài liệu nền tảng để các nhà thiết kế phần mềm xây dựng kiến trúc phù hợp nhất cho sản phẩm. Dựa trên các yêu cầu được nêu rõ trong SRS, nhiều phương án thiết kế kiến trúc khác nhau được trình bày trong tài liệu mô tả thiết kế (DDS). Các thiết kế này sau đó được đánh giá kỹ lưỡng bởi các nhà phân tích và các bên liên quan, từ đó chọn ra phương án thiết kế hợp lý và khả thi nhất để tiến hành phát triển.

Giai đoạn 4: Phát triển sản phẩm

Giai đoạn này đánh dấu sự bắt đầu của việc phát triển sản phẩm. Các lập trình viên sử dụng công cụ mã hóa dựa trên thiết kế trong DDS, tuân theo các giao thức đã được thiết lập. Các công cụ như trình biên dịch, trình thông dịch và trình gỡ lỗi được sử dụng phổ biến, với các ngôn ngữ như C/C++, Python, Java,... được áp dụng tùy theo yêu cầu của phần mềm.

Phát triển sản phẩm

Giai đoạn 5: Thử nghiệm và tích hợp sản phẩm

Sau khi sản phẩm được phát triển, cần tiến hành thử nghiệm để đảm bảo hoạt động ổn định. Tất cả lỗi phát sinh sẽ được phát hiện, sửa chữa và kiểm tra lại để đảm bảo sản phẩm đáp ứng chất lượng yêu cầu theo SRS.

Giai đoạn 6: Triển khai và bảo trì sản phẩm

Sau khi thử nghiệm hoàn tất, sản phẩm được phát hành từng bước theo chiến lược của tổ chức và thử nghiệm trong môi trường thực tế. Nếu sản phẩm hoạt động tốt, nó sẽ được triển khai hoàn chỉnh và tiếp tục cải tiến dựa trên phản hồi từ khách hàng. Bên cạnh triển khai, việc giám sát và bảo trì sản phẩm cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng

>> Tìm hiểu: 

• Cách sử dụng phân tích dữ liệu để tối ưu hóa chiến dịch marketing.
• Phân tích dữ liệu và ứng dụng trong hoạt động Tài chính Ngân hàng
• [B2B] Customer Churn Rate là gì? Ứng dụng phân tích dữ liệu để giảm tỷ lệ rời đi của khách hàng

Mô hình vòng đời phát triển phần mềm SDLC

Khi phát triển phần mềm, việc lựa chọn mô hình phù hợp trong vòng đời phát triển phần mềm (SDLC) là điều rất quan trọng: 

Mô hình thác nước

Mô hình thác nước trong SDLC là một trong những mô hình cổ điển và dễ hiểu nhất. Phương pháp này yêu cầu hoàn thành từng giai đoạn trước khi chuyển sang giai đoạn kế tiếp, với mỗi giai đoạn được lập kế hoạch chi tiết riêng biệt. 

Ưu điểm: Đơn giản, dễ theo dõi và quản lý.

Nhược điểm: Ít linh hoạt, khó thay đổi yêu cầu sau khi bắt đầu. Nếu có bất kỳ chi tiết nào bị bỏ sót hoặc chưa hoàn thiện, quá trình phát triển có thể bị trì hoãn.

Mô hình vòng đời phát triển sản phẩm

Mô hình xoắn ốc

Mô hình xoắn ốc là một trong những mô hình SDLC đặc biệt nhất, nổi bật với khả năng quản lý rủi ro hiệu quả. Mô hình này bao gồm nhiều vòng xoắn khác nhau, mỗi vòng đại diện cho các giai đoạn khác nhau của dự án. Số lượng vòng xoắn có thể thay đổi tùy thuộc vào yêu cầu của dự án.

Ưu điểm: Quản lý rủi ro tốt, linh hoạt với thay đổi.

Nhược điểm: Chi phí cao, phức tạp trong quản lý.

Mô hình lặp

Mô hình này cho phép sản phẩm được phát triển qua từng chu kỳ, mỗi chu kỳ sản sinh ra một phiên bản sản phẩm có thể hoạt động được, nhưng chưa hoàn thiện. Theo mỗi chu kỳ, các yêu cầu bổ sung được thêm vào, cho đến khi sản phẩm hoàn thành theo yêu cầu đã đặt ra.

Ưu điểm: Phản hồi sớm từ khách hàng, dễ xử lý thay đổi.

Nhược điểm: Quản lý phức tạp, không hiệu quả cho dự án nhỏ.

Mô hình Agile

Mô hình linh hoạt (Agile) trong SDLC được thiết kế để đáp ứng các yêu cầu thay đổi nhanh chóng. Mục tiêu chính của Agile là hoàn thành dự án một cách nhanh chóng và hiệu quả, với sự tham gia của một nhóm phát triển làm việc liên tục. Mặc dù có những điểm chung, Agile cũng có những khác biệt rõ rệt so với các mô hình khác.

Ưu điểm: Linh hoạt cao, tập trung vào giá trị khách hàng.

Nhược điểm: Khó dự đoán thời gian và chi phí, đòi hỏi sự tham gia liên tục của khách hàng.

Mô hình Agile

>> Xem thêm: Hướng dẫn triển khai quản lý dự án Agile từ A đến Z

Mô hình chữ V

Loại mô hình này được thực hiện theo hình dạng chữ V, mỗi giai đoạn phát triển tương ứng với một giai đoạn kiểm tra, thử nghiệm. Sau khi hoàn thành mỗi giai đoạn phát triển, sẽ tiến hành kiểm thử ngay lập tức trước khi chuyển sang giai đoạn tiếp theo. Đây cũng là lý do mô hình này còn được gọi là mô hình xác minh và xác nhận.

Ưu điểm: Tích hợp thử nghiệm sớm, quy trình rõ ràng.

Nhược điểm: Không linh hoạt, thời gian phát triển có thể dài.

Mô hình Big Bang

Mô hình Big Bang trong SDLC là một cách tiếp cận phi chính thức và không có cấu trúc rõ ràng trong phát triển phần mềm. Mô hình này không yêu cầu lập kế hoạch, tài liệu hoặc các giai đoạn phát triển cụ thể, tập trung vào việc hoàn thành sản phẩm mà không có quy trình rõ ràng.

Ưu điểm: Đơn giản, dễ triển khai cho dự án nhỏ.

Nhược điểm: Rủi ro cao, khó kiểm soát chất lượng.

Tóm lại, SDLC là công cụ quan trọng giúp các nhà phát triển tổ chức và quản lý quy trình phát triển phần mềm một cách hiệu quả. Các mô hình SDLC, từ Thác nước đến Agile, cung cấp các phương pháp khác nhau để đáp ứng yêu cầu của dự án. Việc lựa chọn mô hình phù hợp và áp dụng đúng cách sẽ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và đạt được mục tiêu dự án.

Nếu bạn quan tâm đến việc phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực Business Analysis, hãy đăng ký Khóa học Business Analyst phiên bản 2024 tại MCI được. Khóa học này được thiết kế bởi các chuyên gia hàng đầu trong ngành, với 30% thời lượng thực hành tăng cường, đảm bảo bạn không chỉ nắm vững kiến thức nền tảng mà còn thành thạo kỹ năng thông qua các case study đa lĩnh vực mới nhất. 

Đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm buổi học thử duy nhất—giá gốc 699K, giờ đây hoàn toàn miễn phí!

📍 Hình thức: Online qua Zoom
📍 Thời gian: 19h30 - 21h30, ngày 24/08/2024
📍 Đặc biệt: Tham gia buổi học thử, bạn sẽ nhận được bộ tài liệu Business Analyst độc quyền do MCI và Khối Giảng viên biên soạn.

📍 Đăng ký: https://forms.gle/NzUz88HnJDTjwwvS9

Hãy nhanh tay điền form đăng ký ngay để không bỏ lỡ cơ hội quý giá này!