Trong thời đại AI bùng nổ, vai trò của Business Analyst đang đứng trước nhiều thách thức. Nhiều nhiệm vụ phân tích dữ liệu, báo cáo và dự đoán đang dần được tự động hóa, đặt ra câu hỏi: Business Analyst cần chuẩn bị gì để không bị AI "vượt mặt"? Để tiếp tục khẳng định giá trị và phát triển trong môi trường công nghệ số, BA cần trang bị những kỹ năng quan trọng và tận dụng AI như một công cụ hỗ trợ thay vì xem nó là mối đe dọa.

Tác động của AI đến vai trò của Business Analyst

AI và sự thay đổi trong phân tích nghiệp vụ

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần thay đổi cách các tổ chức thu thập và phân tích thông tin, giúp cải thiện khả năng ra quyết định và tận dụng cơ hội thị trường một cách nhanh chóng, chính xác hơn. Trước đây, Business Analyst (BA) phải thu thập dữ liệu thủ công từ nhiều nguồn khác nhau, xử lý thông tin và tạo báo cáo, nhưng giờ đây, AI có thể tự động hóa quy trình này. Các công cụ phân tích dữ liệu dựa trên AI có thể nhanh chóng phát hiện xu hướng, mẫu dữ liệu và mối quan hệ tiềm ẩn mà con người có thể bỏ lỡ. Điều này giúp BA có nhiều thời gian hơn để tập trung vào việc diễn giải dữ liệu, đưa ra chiến lược kinh doanh thay vì chỉ tập trung vào thu thập và xử lý thông tin.

Những nhiệm vụ của Business Analyst có thể bị AI thay thế

Dù AI không thể hoàn toàn thay thế vai trò của Business Analyst, nhưng nó có thể tự động hóa một số nhiệm vụ lặp đi lặp lại. Ví dụ, việc thu thập dữ liệu từ các hệ thống khác nhau, tổng hợp báo cáo thống kê hoặc phân tích xu hướng thị trường cơ bản có thể được thực hiện bởi các thuật toán AI một cách nhanh chóng và chính xác hơn con người. Ngoài ra, AI có thể tạo ra các bảng biểu, biểu đồ trực quan và tự động phát hiện các điểm bất thường trong dữ liệu mà BA trước đây phải thực hiện thủ công. Tuy nhiên, AI vẫn chưa thể thay thế khả năng đánh giá bối cảnh kinh doanh, đưa ra quyết định chiến lược hoặc điều phối giữa các bên liên quan – những yếu tố mang tính chất con người mà một Business Analyst cần có.

Kỹ năng cần thiết để Business Analyst không bị AI thay thế

Kỹ năng công nghệ và phân tích dữ liệu

Trong kỷ nguyên số, Business Analyst không chỉ cần hiểu biết về quy trình nghiệp vụ mà còn phải trang bị kiến thức công nghệ và kỹ năng phân tích dữ liệu. Việc thành thạo các công cụ như SQL, Python, Power BI hoặc Tableau sẽ giúp BA khai thác và phân tích dữ liệu hiệu quả hơn. Ngoài ra, hiểu biết về AI, machine learning và tự động hóa quy trình kinh doanh (RPA) sẽ là một lợi thế lớn. Một BA có kiến thức công nghệ không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình làm việc mà còn có thể cộng tác tốt hơn với các nhóm kỹ thuật, đảm bảo rằng các giải pháp phân tích và cải tiến doanh nghiệp được thực hiện một cách hiệu quả.

Tư duy phản biện và giải quyết vấn đề

AI có thể xử lý dữ liệu và nhận diện xu hướng, nhưng nó không thể suy luận hay đánh giá một tình huống theo cách con người làm. Vì vậy, tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề là những kỹ năng cốt lõi mà một Business Analyst cần phát triển. Một BA giỏi phải biết đặt câu hỏi đúng, đánh giá các giải pháp tiềm năng và đưa ra quyết định dựa trên bối cảnh thực tế của doanh nghiệp. Đồng thời, họ cần có khả năng phân tích rủi ro, dự đoán tác động của một quyết định kinh doanh và đưa ra phương án tối ưu nhất cho doanh nghiệp. Đây là những yếu tố mà AI chưa thể thay thế hoàn toàn.

Kỹ năng giao tiếp và đàm phán

Một trong những điểm mạnh lớn nhất của Business Analyst so với AI chính là khả năng giao tiếp và thương lượng. Dù AI có thể tổng hợp thông tin, tạo báo cáo chi tiết nhưng nó không thể thay thế sự đồng cảm, khả năng thấu hiểu nhu cầu của khách hàng và kỹ năng đàm phán giữa các bên liên quan. Một BA giỏi không chỉ cần truyền đạt ý tưởng rõ ràng mà còn phải biết lắng nghe, phân tích và thuyết phục để đạt được sự đồng thuận từ các bộ phận khác nhau trong tổ chức. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc triển khai các dự án lớn, khi mà sự phối hợp giữa con người vẫn đóng vai trò quyết định trong thành công của doanh nghiệp.

>> Tìm hiểu: 

• 6 nhóm kiến thức quan trọng cho Business Analyst
• Bật mí 5 kỹ năng gặp khách hàng cho Business Analyst

Cách Business Analyst tận dụng AI để nâng cao hiệu suất công việc

Sử dụng AI trong thu thập và phân tích dữ liệu

AI đang giúp Business Analyst (BA) nâng cao hiệu suất công việc bằng cách hỗ trợ thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu một cách nhanh chóng, chính xác hơn. Thay vì tốn nhiều thời gian để tổng hợp dữ liệu từ các nguồn khác nhau, AI có thể tự động trích xuất thông tin, lọc ra những yếu tố quan trọng và trình bày chúng dưới dạng báo cáo trực quan theo thời gian thực. Điều này giúp BA có thể đưa ra các phân tích toàn diện và trình bày dữ liệu một cách trực quan, dễ hiểu hơn cho các bên liên quan.

Ví dụ, các công cụ AI như Google Looker Studio, Power BI hay Tableau có thể tạo ra bảng chỉ số, biểu đồ phân tích với dữ liệu cập nhật liên tục, cho phép doanh nghiệp theo dõi tình hình hoạt động ngay tức thì. Điều này không chỉ giúp BA tiết kiệm thời gian mà còn cải thiện chất lượng báo cáo, hỗ trợ các nhà quản lý đưa ra quyết định chính xác hơn dựa trên dữ liệu thay vì cảm tính.

Tự động hóa các nhiệm vụ lặp đi lặp lại

Một trong những lợi ích lớn nhất của AI là khả năng tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại, giúp Business Analyst có thêm thời gian để tập trung vào các nhiệm vụ mang tính chiến lược hơn. Những công việc như nhập dữ liệu, kiểm tra lỗi, lập báo cáo định kỳ hay phân loại thông tin có thể được AI thực hiện một cách nhanh chóng và chính xác, giảm thiểu sai sót do con người gây ra.

Ngoài ra, các công cụ AI như RPA (Robotic Process Automation) có thể giúp BA tự động hóa quy trình thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, loại bỏ các bước thủ công không cần thiết. Ví dụ, thay vì phải nhập tay dữ liệu từ email vào hệ thống quản lý doanh nghiệp, RPA có thể giúp tự động trích xuất thông tin và cập nhật vào hệ thống một cách chính xác. Nhờ đó, BA có thể dành nhiều thời gian hơn để tập trung vào việc phân tích dữ liệu, đưa ra các giải pháp kinh doanh và tư vấn chiến lược cho doanh nghiệp.

Tương lai của Business Analyst trong kỷ nguyên AI

Sự kết hợp giữa Business Analyst và AI

AI không phải là một mối đe dọa đối với Business Analyst mà ngược lại, đây là một công cụ hỗ trợ mạnh mẽ giúp BA nâng cao hiệu suất và giá trị công việc. Khi kết hợp khả năng phân tích dữ liệu nhanh chóng của AI với tư duy phản biện, kinh nghiệm và kỹ năng giao tiếp của con người, BA có thể tạo ra những giải pháp kinh doanh hiệu quả hơn.

Thay vì lo lắng về việc bị AI thay thế, BA nên tận dụng AI như một trợ thủ đắc lực để cải thiện quy trình làm việc, từ thu thập dữ liệu, phân tích đến đưa ra quyết định. Điều này sẽ giúp BA không chỉ duy trì vị thế quan trọng trong doanh nghiệp mà còn trở thành nhân tố thúc đẩy sự đổi mới và phát triển.

>> Xem thêm: Tương lai ngành Business Analyst tại Việt Nam

Tầm quan trọng của việc liên tục học hỏi và thích ứng

Trong thời đại công nghệ phát triển không ngừng, việc liên tục học hỏi và cập nhật kiến thức là yếu tố sống còn giúp Business Analyst không bị tụt hậu. AI, dữ liệu lớn (Big Data) và các công nghệ mới đang thay đổi cách làm việc, vì vậy BA cần không ngừng nâng cao kỹ năng của mình, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ và phân tích dữ liệu.

Tham gia các khóa học trực tuyến về AI, học cách sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu tiên tiến, hay cập nhật những xu hướng mới trong ngành là những cách giúp BA luôn sẵn sàng thích ứng với sự thay đổi. Quan trọng hơn hết, BA cần duy trì tư duy linh hoạt, sẵn sàng chấp nhận những công nghệ mới và biết cách kết hợp chúng để tối ưu hóa công việc của mình.

AI có thể thay đổi cách Business Analyst làm việc, nhưng không thể thay thế hoàn toàn con người. Việc nắm vững kỹ năng công nghệ, tư duy phản biện và khả năng giao tiếp sẽ giúp BA không chỉ thích ứng mà còn tận dụng AI để nâng cao hiệu suất làm việc. Nếu biết cách kết hợp giữa công nghệ và tư duy chiến lược, Business Analyst sẽ không lo bị AI "vượt mặt", mà ngược lại, sẽ trở thành nhân tố dẫn dắt sự đổi mới trong doanh nghiệp.