Trong lĩnh vực tài chính, nơi con số chiếm trọn mọi báo cáo, việc truyền đạt thông tin một cách dễ hiểu và thuyết phục không còn là chuyện của riêng số liệu. Những bảng biểu dày đặc, biểu đồ phức tạp hay báo cáo khô khan đôi khi lại khiến người nghe… không nhớ gì. Đây là lúcnhững ứng dụng của Data Storytelling trong lĩnh vực tài chính phát huy sức mạnh – biến dữ liệu thành câu chuyện sống động, trực quan, dễ tiếp cận hơn với mọi đối tượng, từ nhà quản lý, nhà đầu tư cho đến cổ đông. Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá 5 ứng dụng tiêu biểu của Data Storytelling giúp doanh nghiệp tài chính không chỉ phân tích đúng mà còn truyền đạt hay và hành động nhanh.

Những ứng dụng của Data Storytelling trong lĩnh vực tài chính hiệu quả nhất

 Trình bày báo cáo tài chính cho lãnh đạo dễ hiểu

Báo cáo tài chính truyền thống thường chứa đầy những con số khô khan, bảng biểu dày đặc và thuật ngữ chuyên môn. Điều này khiến các cấp lãnh đạo — đặc biệt là những người không có chuyên môn sâu về tài chính — gặp khó khăn trong việc hiểu nhanh và chính xác tình hình doanh nghiệp.

Một báo cáo quá kỹ thuật có thể khiến thông điệp quan trọng bị bỏ lỡ, từ đó ảnh hưởng đến tiến độ ra quyết định.

Data Storytelling giúp chuyển hóa các con số thành câu chuyện dễ hiểu, có ngữ cảnh và trực quan. Thay vì chỉ trình bày lợi nhuận ròng quý II là “+15%”, một câu chuyện dữ liệu có thể mô tả: “Sau chiến dịch tối ưu chi phí vận hành và tăng trưởng doanh thu từ kênh online, lợi nhuận ròng trong quý II đã tăng 15%, vượt kỳ vọng ban đầu.”

Kết hợp biểu đồ cột thể hiện so sánh các quý, biểu đồ đường thể hiện xu hướng và highlight các sự kiện mấu chốt (như thời điểm bắt đầu chiến dịch, chi phí giảm), bài thuyết trình sẽ truyền tải thông tin nhanh, trực quan, đáng nhớ hơn nhiều lần.

Công cụ gợi ý

• Power BI: Kết nối trực tiếp dữ liệu tài chính, tạo báo cáo động, tích hợp AI phân tích xu hướng.
  
• Tableau: Visual mạnh mẽ, kéo thả dễ dùng, trình bày rõ ràng với tính năng dashboard động.
  
• Looker Studio: Dành cho doanh nghiệp nhỏ, dễ tích hợp với dữ liệu từ Google Sheets, BigQuery…

Hỗ trợ ra quyết định đầu tư nhanh và chính xác hơn

Ra quyết định đầu tư là một quá trình phức tạp, đòi hỏi phân tích nhiều nguồn dữ liệu: từ báo cáo tài chính, thị trường chứng khoán, biến động kinh tế đến hành vi người tiêu dùng. Việc truyền đạt các phân tích này bằng biểu đồ rời rạc hay file Excel đơn thuần có thể khiến nhà đầu tư mất thời gian, hoặc hiểu sai bức tranh tổng thể.

Khi đó, Data Storytelling giúp gom tất cả dữ liệu liên quan về đầu tư vào một hành trình có logic và dẫn dắt hợp lý, ví dụ:

• Bối cảnh: Thị trường BĐS khu công nghiệp tăng mạnh sau các chính sách FDI.
  
• Phân tích số liệu: Tăng trưởng giá cổ phiếu của 3 công ty đầu ngành trong 12 tháng.
  
• Dự báo và rủi ro: Biểu đồ mô phỏng các kịch bản đầu tư theo tỷ giá, lạm phát.
  
• Khuyến nghị đầu tư: “Dựa vào xu hướng tăng vốn FDI + doanh thu quý II tăng 22%, công ty A là lựa chọn có tiềm năng nhất.”
  

Thông qua hình ảnh sinh động, biểu đồ dễ hiểu, kết hợp lời tường thuật rõ ràng, quyết định đầu tư sẽ được đưa ra nhanh chóng, đầy đủ và tự tin hơn.

Xem thêm: Data Storytelling - “Hô biến” các con số khô khan thành nội dung

Giao tiếp hiệu quả giữa các bộ phận tài chính – kỹ thuật – điều hành

Trong một tổ chức, việc các phòng ban hiểu và phối hợp với nhau hiệu quả đóng vai trò sống còn trong việc ra quyết định và thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên, giữa bộ phận tài chính – kỹ thuật – điều hành thường tồn tại một "khoảng cách ngôn ngữ dữ liệu". Chuyên viên tài chính quen với những thuật ngữ như EBITDA, dòng tiền ròng hay tỷ suất lợi nhuận; trong khi đó, đội ngũ kỹ thuật lại sử dụng các chỉ số hệ thống như latency, uptime, log data. Còn phía điều hành chỉ quan tâm đến những gì ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh, khách hàng và lợi nhuận tổng thể. Sự khác biệt trong cách tiếp cận và truyền đạt này khiến không ít cuộc họp trở nên rối rắm, kéo dài hoặc thậm chí dẫn đến hiểu sai ý định của nhau.

Data Storytelling ra đời như một phương pháp "giao tiếp đa ngôn ngữ" giúp phá vỡ rào cản trên. Thay vì trình bày một loạt biểu đồ hay bảng số liệu rời rạc, người làm phân tích dữ liệu sẽ lồng ghép các con số vào một dòng chảy câu chuyện có mở đầu, cao trào và kết luận rõ ràng

Theo dõi hiệu suất tài chính theo thời gian thực

Trong thế giới tài chính hiện đại, nơi dữ liệu thay đổi theo từng giờ, từng phút, thì khả năng theo dõi hiệu suất tài chính theo thời gian thực không còn là một đặc quyền, mà đã trở thành một yêu cầu thiết yếu. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn vận hành theo cách truyền thống: cập nhật báo cáo vào cuối tuần, tổng hợp số liệu vào cuối tháng rồi mới gửi lên cấp lãnh đạo. Cách làm này khiến các nhà quản lý luôn bị chậm một nhịp – khi họ biết một chỉ số đang xấu đi, thì thiệt hại đã xảy ra. Chưa kể, khi báo cáo được trình bày bằng bảng tính hoặc file PDF dày đặc, người đọc sẽ mất nhiều thời gian để phân tích, đối chiếu và đưa ra hành động.

Với sự hỗ trợ của Data Storytelling, các dữ liệu tài chính không chỉ được cập nhật liên tục mà còn được “diễn giải” theo một cách dễ hiểu, trực quan và mang tính dẫn dắt cao. Các dashboard tương tác được thiết kế theo dòng chảy thông tin có chủ đích: từ doanh thu, chi phí, dòng tiền đến các KPI trọng yếu – tất cả đều được mô tả như một câu chuyện đang diễn ra theo thời gian thực. Người quản lý có thể ngay lập tức thấy được "chuyện gì đang xảy ra", "chuyện đó có ý nghĩa gì" và "cần hành động gì tiếp theo".

Truyền thông báo cáo ESG, CSR hoặc thông tin tài chính cho cổ đông

Tính minh bạch và trách nhiệm xã hội trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược doanh nghiệp, các báo cáo ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) và CSR (Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp) ngày càng thu hút sự chú ý của cổ đông, nhà đầu tư và công chúng. Tuy nhiên, điểm yếu chung của các báo cáo dạng này là thường mang tính mô tả, nhiều chữ, ít hình ảnh, khiến người đọc dễ bỏ qua các thông điệp quan trọng hoặc không nắm rõ tác động thực tế từ những con số được trình bày.

Data Storytelling chính là giải pháp giúp truyền tải giá trị phi tài chính một cách sinh động và dễ tiếp cận hơn. Thay vì liệt kê đơn thuần rằng “doanh nghiệp đã giảm được 20% lượng khí CO₂ thải ra môi trường”, người làm báo cáo có thể kể lại rằng: “Chúng tôi đã đầu tư hơn 1 triệu USD vào dây chuyền sản xuất sạch. Nhờ đó, lượng khí CO₂ thải ra đã giảm 20%, tương đương với việc trồng mới 10.000 cây xanh mỗi năm.” Khi con số gắn liền với hình ảnh và bối cảnh thực tế, người đọc dễ hình dung, cảm nhận và ghi nhớ thông điệp lâu hơn.

Câu chuyện ESG hay CSR cũng là nơi thể hiện "linh hồn" và giá trị cốt lõi của doanh nghiệp. Thông qua các biểu đồ so sánh, infographic, timeline các hoạt động cộng đồng, doanh nghiệp có thể xây dựng niềm tin với cổ đông và nhà đầu tư, đồng thời lan tỏa hình ảnh tích cực ra công chúng. Đặc biệt với những doanh nghiệp niêm yết, việc truyền thông hiệu quả các báo cáo phi tài chính không chỉ là yêu cầu tuân thủ, mà còn là cơ hội để ghi điểm trên thị trường vốn.

Data Storytelling giúp các báo cáo này không còn là những bản tài liệu khô khan, mà trở thành câu chuyện thương hiệu mang tính nhân văn, dễ đồng cảm và có khả năng lan tỏa mạnh mẽ trên truyền thông.

Xem thêm: Ứng dụng Machine Learning trong ngành tài chính

Các công cụ phổ biến hỗ trợ Data Storytelling trong tài chính

Để kể chuyện hiệu quả bằng dữ liệu, việc lựa chọn công cụ phù hợp là một yếu tố then chốt. Trong lĩnh vực tài chính, nơi dữ liệu thường có khối lượng lớn, độ chính xác cao và biến động liên tục, các công cụ kể chuyện bằng dữ liệu không chỉ cần trực quan, mà còn phải mạnh về phân tích và dễ tích hợp.

Power BI là một trong những lựa chọn hàng đầu với doanh nghiệp vừa và lớn. Không chỉ hỗ trợ kết nối với nhiều nguồn dữ liệu (Excel, SQL, phần mềm kế toán…), Power BI còn cung cấp các biểu đồ tương tác mạnh mẽ, khả năng drill-down, gợi ý phân tích bằng trí tuệ nhân tạo và đặc biệt là khả năng xuất dashboard dưới dạng báo cáo có thể kể chuyện theo dòng logic.

Tableau cũng rất phổ biến nhờ khả năng tạo trực quan sinh động, đẹp mắt và linh hoạt. Tableau phù hợp với các doanh nghiệp cần trình bày dữ liệu một cách hấp dẫn để chia sẻ với khách hàng, cổ đông hoặc giới truyền thông. Tuy nhiên, Tableau thường đòi hỏi kiến thức nền tốt hơn về trực quan hóa so với Power BI.

Với các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc nhóm startup, Looker Studio (trước đây là Google Data Studio) là một lựa chọn tiết kiệm chi phí, dễ dùng và phù hợp để làm báo cáo nhanh từ các nguồn như Google Sheets, Google Analytics, BigQuery...

Ngoài ra, các nền tảng như Qlik Sense, Domo hay Zoho Analytics cũng đang phát triển mạnh, cung cấp các tính năng vừa phân tích, vừa kể chuyện bằng dữ liệu, kết hợp AI, tính năng viết chú thích tự động (narrative), chia sẻ báo cáo nhanh chóng trên nền tảng điện toán đám mây.

Tùy vào quy mô và ngân sách, doanh nghiệp có thể chọn công cụ phù hợp để xây dựng hệ thống báo cáo tài chính có tính kể chuyện, từ đó nâng cao hiệu quả truyền đạt và hỗ trợ ra quyết định chiến lược tốt hơn.

Xem thêm: Excel và Power BI trong phân tích tài chính

Những lưu ý khi áp dụng Data Storytelling vào tài chính

Mặc dù Data Storytelling mang lại nhiều lợi ích cho việc truyền đạt thông tin tài chính, nhưng việc áp dụng phương pháp này cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tính chính xác, khách quan và hiệu quả.

Trước tiên, cần lưu ý rằng kể chuyện không đồng nghĩa với bóp méo sự thật. Việc thêm bối cảnh, ẩn dụ hay hình ảnh minh họa giúp dữ liệu dễ hiểu hơn, nhưng tuyệt đối không được làm thay đổi bản chất của số liệu. Trong tài chính, tính chính xác luôn là yếu tố tiên quyết. Một câu chuyện sai lệch có thể dẫn đến những quyết định sai lầm và gây tổn thất nghiêm trọng.

Tiếp theo, người kể chuyện bằng dữ liệu cần phải hiểu rõ đối tượng người đọc. Một báo cáo trình bày cho lãnh đạo điều hành cần ngắn gọn, tập trung vào ý chính và quyết định hành động. Ngược lại, nếu đối tượng là cổ đông hay nhà đầu tư chuyên sâu, cần có độ chi tiết và minh chứng rõ ràng hơn. Việc “thiết kế câu chuyện phù hợp với người nghe” là yếu tố then chốt giúp truyền đạt thành công.

Ngoài ra, cần tránh lạm dụng màu sắc, hiệu ứng hoặc biểu đồ rối mắt. Một dashboard hay slide trình bày đẹp nhưng quá phức tạp sẽ phản tác dụng. Hãy nhớ rằng, mục tiêu cuối cùng của Data Storytelling không phải để gây ấn tượng thị giác, mà là truyền đạt ý nghĩa của dữ liệu một cách dễ hiểu và thuyết phục.

Cuối cùng, hãy đảm bảo rằng mỗi câu chuyện dữ liệu đều trả lời được 3 câu hỏi quan trọng:
(1) Dữ liệu nói lên điều gì?
(2) Vì sao điều đó quan trọng?
(3) Chúng ta nên làm gì tiếp theo?

Nếu một báo cáo tài chính – dù nhiều biểu đồ đến đâu – không giúp người xem hành động rõ ràng, thì đó không phải là một câu chuyện dữ liệu thành công.

Data Storytelling không chỉ là xu hướng, mà đang trở thành kỹ năng thiết yếu trong việc truyền tải dữ liệu tài chính một cách hiệu quả. Khi các con số biết “kể chuyện”, chúng không còn là thông tin rời rạc mà trở thành thông điệp có sức thuyết phục, truyền cảm hứng và thúc đẩy hành động. Dù bạn là chuyên viên phân tích, lãnh đạo doanh nghiệp hay nhà đầu tư, việc nắm bắt và ứng dụng Data Storytelling trong tài chính sẽ giúp bạn tạo ra sự khác biệt trong cách ra quyết định – thông minh hơn, nhanh chóng hơn và có chiến lược hơn. Đây chính là chìa khóa để biến dữ liệu thành lợi thế cạnh tranh bền vững.